Gezond
om te
weten
Door: Annemique de Kroon
Illustraties: Zsuzsanna Ilijin
lees verder
Kwispelend
naar kantoor

Viervoeters mee naar kantoor, ja of nee? De voordelen daarvan lijken niet te tellen. Werknemers worden gezonder en gelukkiger als hun huisdier mee mag naar het werk: ze ervaren minder stress dan mensen die hun hond thuis moeten laten en hebben minder last van schuldgevoel ten opzichte van hun huisdier, ze voelen zich ondersteund door hun werkgever en zijn tevredener over hun werk. Het uitlaten van de hond is bovendien een bron van beweging en frisse lucht. Ook leidt een kantoorhond tot meer sociale contacten, bijvoorbeeld tussen collega’s die anders niet vaak met elkaar praten. En last but not least: het is ook goed voor het bedrijf. Werknemers blijven langer bij een werkgever als die hun toestaat de hond mee te nemen en het is goed voor de productiviteit, de sfeer en het imago van het bedrijf. Dus als niemand bang of allergisch is en ook de hond blij is met zijn nieuwe omgeving en collega’s, dan is een kantoorhond een goede zet. 

Goed groen

Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat natuur onze gezondheid positief kan beïnvloeden. Alleen al het kijken naar natuur heeft aantoonbare positieve effecten op het herstellen van stress en ziekte (bron: essay van Alterra/ Wageningen University & Research ‘Van buiten word je beter’). Schrijfster en vegetarische chef Natascha Boudewijn kan erover meepraten. Een paar jaar geleden had ze een burn-out. Het enige waar ze nog energie en animo voor wist op te brengen was een dagelijkse boswandeling. Boudewijn: “Het bos activeerde mijn zintuigen, herstelde het contact met mijn vermoeide lichaam en ontspande mijn geest. Zonder enige moeite.” Na haar herstel – dat volgens eigen zeggen geheel aan het bos is te danken – verdiepte ze zich in shinrin-yoku, een uit Japan overgewaaid fenomeen dat ook wel wordt omschreven als ‘bostherapie’. Inmiddels heeft Boudewijn er een handzaam boekje over geschreven én de Shinrin Yoku Academy opgericht. 

Natascha Boudewijn, ‘Het kleine shinrin-yoku boek. Hoe de kracht van de natuur je leven verandert’. Altamira, 2018. 

Verzadiging is een gevoel

Voedingsdeskundige Guido Camps promoveerde aan Wageningen University & Research op het verschil tussen je vol vóélen en daadwerkelijk vol zijn. Wat blijkt? Het gevoel dat je verzadigd bent, betekent lang niet altijd dat je maag vol is. In een interview in de Volkskrant legt Camps uit: “We lieten proefpersonen shakes drinken die varieerden in dikte en calorieën. Ze kregen shakes zo dik als yoghurt met honderd calorieën en shakes zo dun als melk die vijfhonderd calorieën bevatten.” Vervolgens maakte Camps MRI-scans om te zien hoe vol of leeg de maag was. Belangrijk om te weten: 

hoe minder calorieën iets bevat, hoe sneller de maag het doorlaat. Het bleek dat proefpersonen die de dikke shake met minder calorieën dronken zich veel voller en verzadigder voelden, terwijl de MRI liet zien dat hun maag voor een groot deel leeg was. Dunne shakes met meer calorieën lieten een tegenovergesteld resultaat zien. Camps: “Hoe vol je je voelt, is dus niet afhankelijk van het aantal calorieën. Dat vermoedden we al, maar met MRI is het nu voor het eerst duidelijk aangetoond.”

Langzaam 
versus snel

Vraag: Wat is het verschil tussen langzame en snelle koolhydraten?

Antwoord: Langzame koolhydraten hebben lange ketenmoleculen. Hoe langer de ketens, hoe meer tijd het lichaam nodig heeft om ze om te zetten in energie. Het voordeel van langzame koolhydraten is dat de energie die erin zit geleidelijk vrijkomt in je bloed. Snelle koolhydraten daarentegen zorgen snel nadat je ze hebt gegeten voor hoge pieken in je bloedsuiker. Voedingsmiddelen met langzame koolhydraten bevatten doorgaans veel vezels, zoals zilvervliesrijst, volkoren producten, peulvruchten, groente en fruit. Voorbeelden van snelle koolhydraten zijn snoep, frisdrank, ijs en ‘witte’ (niet-volkoren) producten, zoals witte pasta, wit brood en witte rijst. 

Spierballen kweken

Vanaf je dertigste verlies je gemiddeld een procent spiermassa per jaar. Deze afname kun je tegengaan door de spieren te trainen. Juist voor ouderen is krachttraining belangrijk: door de extra spiermassa hebben zij minder kans om te vallen en iets te breken. Nog meer voordelen van sterke spieren:

Blijf dus bewegen. De ‘krachtnorm’ van de Gezondheidsraad adviseert volwassenen en ouderen om minimaal twee keer per week krachtoefeningen te doen. Dat hoeft niet per se met gewichten, maar kan ook met je eigen lichaamsgewicht. Fietsen en zwemmen zijn in dit opzicht dus niet doeltreffend. Extra punten krijg je voor bewegen in de buitenlucht: de huid maakt onder invloed van zonlicht vitamine D aan en deze helpt om calcium uit voedsel op te nemen, een belangrijke bouwstof voor de botten.

  • minder last van verstuikingen en verdraaiingen;
  • beter evenwicht;
  • minder slijtageproblemen van het skelet;
  • sterke spieren hebben veel energie nodig, ook als ze niet worden gebruikt, dus met meer spierweefsel verhoog je de stofwisseling en verbrand je meer calorieën;
  • daling van de bloeddruk;
  • voorkomen van diabetes type 2 doordat de hoeveelheid spiermassa het vermogen om de bloedsuikerspiegel te reguleren beïnvloedt.
Beweging en geluid

Niet alleen voor dansers, ook voor veel hardlopers en sportschoolbezoekers is beweging onlosmakelijk verbonden met muziek. Onderzoek heeft aangetoond dat luisteren naar muziek sportprestaties positief kan beïnvloeden: het verbetert het uithoudingsvermogen en vergroot het plezier. Aangeraden wordt om voor het sporten een breed scala aan bekende liedjes te selecteren met een sterk, energiek ritme, een tempo dat is afgestemd op de beweging, positieve teksten en vrolijke, opbeurende muziek. 

Tips 
Op songbpm.com kun je het aantal beats per minute (bpm) per favoriet nummer opzoeken en jogtunes.com geeft afspeellijsten
en podcasts die afgestemd zijn op deze bpm. Bij loopmuziek gaat het overigens niet alleen om de bpm, maar ook om de ritmische accenten: bij een vierkwartsmaat worden grotere passen
gezet dan bij een driekwartsmaat.

Muziek kan sportprestaties verbeteren

Lekker alleen

Alleen zijn betekent volgens het woordenboek dat je niet vergezeld wordt, dus niet in gezelschap van anderen verkeert. Dan dringt de vraag zich op: zijn we tegenwoordig, vergroeid als we zijn met onze smartphone, ooit nog wel eens helemaal alleen? En is het erg als het antwoord op die vraag nee is? 

Ja, dat is erg, stelt filosoof en schrijver van
A Philosophy of Loneliness Lars Svendsen: “Met alle communicatiemiddelen die ons tegenwoordig ter beschikking staan, is het mogelijk om je hele leven door te brengen in gezelschap van anderen. Maar juist als je alleen bent, kun je jezelf belangrijke vragen stellen: Wie ben ik? Wat wil ik? Waar ga ik naartoe? Een leven zonder afzondering op zijn tijd is een oppervlakkig leven” (bron: AD).
Ook Alan Lightman, hoogleraar menswetenschappen aan het Massachusetts Institute of Technology en schrijver van In Praise of Wasting Time ziet de schaduwkanten van nooit meer alleen zijn. In een interview in NRC Handelsblad betoogt Lightman: “Het gevoel dat je weet wie je bent en wat je wilt, is afhankelijk van stille reflectie. We hebben amper de tijd om te reflecteren, bijvoorbeeld op onze waarden. Wat vinden we belangrijk in het leven? We hebben geen tijd meer om daar rustig over na te denken. We hollen van hot naar her en proberen altijd online en verbonden te blijven.” 

‘Elk kantoor zou een stilteruimte moeten 
hebben’ 

Lightman signaleert ook oplossingen: “Zorg dat je smartphone een uur per dag helemaal uitstaat. Maak elke dag een wandeling van dertig minuten zonder dat je tussendoor e-mails aan het beantwoorden bent. Elk kantoor zou een stilteruimte moeten hebben. De werkgever zou iedereen moeten aansporen om daar elke dag een halfuurtje door te brengen. Mediteren mag, maar hoeft niet.” Ook Svendsen is voorstander van gezelschapsloze wandelingen: “Vroeger waren er op een dag talloze momenten waarop je even op jezelf en je eigen gedachten was aangewezen. Nu pak je automatisch je smart-
phone en vul je die momenten op met contact. Maar juist de momenten dat je even helemaal alleen bent met jezelf kunnen waardevolle inzichten opleveren. Veel mensen zijn bang voor eenzaamheid als ze denken aan alleen zijn. Maar je kunt je ook sámen voelen met jezelf; dan verkeer je in je eigen gezelschap. Het is dat gevoel dat je hebt als je in je eentje, al mijmerend, een wandeling maakt.” Misschien is het tijd voor een dagelijks en doelloos blokje om?

Evenwichtig op reis

Reisziekte – of het nu wagenziekte, zeeziekte of luchtziekte is – heeft te maken met het evenwicht. Het evenwicht wordt geregeld door de hersenen die zich laten informeren door ogen, spieren en evenwichtsorganen. Vermoed wordt dat reisziekte ontstaat als die informatie niet met elkaar lijkt te kloppen. Het belabberde gevoel (waaronder misselijkheid) gaat na afloop van de reis vanzelf weer weg. Tips voor onderweg: ga uitgerust op pad, eet van tevoren niet te veel (maar ook niet te weinig), kijk naar een vast punt of naar de horizon, zorg voor frisse lucht, probeer te slapen en ga niet lezen, schrijven of op een scherm kijken. 

Waarom gapen we
in de sportschool?

Je bent in de sportschool. Je zet je voor de volle honderd procent in. Plots komt er een gevoel in je op. Het is onbedwingbaar. 

Je moet … gapen. Hoe kan dat nu? Gapen werd altijd in verband gebracht met zuurstofgebrek, maar die aanname is achterhaald. Recenter onderzoek doet vermoeden dat gapen de hersenen koelt. De wijd opengesperde kaken stimuleren de bloedsomloop naar de schedel en warm bloed wordt uit de hersenen gepompt. Tegelijkertijd brengt diep inademen lucht in de neus- en mondholte, waardoor slagaders worden gekoeld. Verder is over ons gaapgedrag nog weinig bekend. Wat vaststaat is dat voor veel mensen geldt: zien gapen, doet gapen.

Schone longen

Stoppen met roken: makkelijk is het niet, mogelijk is het wel. Instellingen als Jellinek en het Trimbos-instituut geven talloze stoptips:

  • Weet waarom je stopt en zet je – positief geformuleerde – redenen op een rij.
  • Bepaal je stopdag.
  • Ontwikkel een strategie voor moeilijke momenten.
  • Laat je omgeving weten dat je stopt.
  • Stop radicaal en gooi alles wat aan roken herinnert weg.
  • Beloon jezelf en koop of doe iets leuks met het geld dat je uitspaart.
  • Zoek hulp als het op eigen kracht niet lukt.
  • Pas ook je andere leefgewoonten aan: eet meer fruit en groente, drink veel water en beweeg meer.
  • Vermijd gezelligheidsdrankjes die het verlangen naar een sigaret oproepen.

Het kan zijn dat je een paar kilo aankomt als je stopt met roken. In dat geval geldt: eerst stoppen met roken, dan lijnen. Als je beide tegelijk doet, vergroot dat de kans dat je weer gaat roken. Aangeraden wordt om pas te gaan lijnen als je zes maanden bent gestopt.

Eerste hulp bij opkomende trek in een sigaret: besef dat de zin in een sigaret na een paar minuten weer verdwijnt. Denk in de tussentijd aan je redenen om te stoppen en/of zoek afleiding. Spreek bijvoorbeeld met jezelf af dat je bij opkomende trek een praatje maakt met een collega, een rondje loopt of een lichamelijke oefening doet. 

Focus op de positieve effecten: Na een dag beginnen je longen al aan een grote schoonmaak. Na twee dagen is de nicotine uit je lichaam verdwenen en ruik en proef je wat beter. Na drie dagen heb je meer energie en adem je makkelijker. Na twee weken zijn de zwaarste ontwenningsverschijnselen over. Na een maand is je conditie verbeterd en beweeg je makkelijker.

Na twee maanden zijn de ontwenningsverschijnselen verdwenen. En na een jaar is het risico op hart- en vaatziekten gehalveerd; het risico op allerlei andere ziekten neemt de komende jaren ook steeds verder af.

Kijk voor meer informatie op:
→ ikstopnu.nl

→ onvz.nl/vergoedingen

Hier vind je informatie over welke stopmethodes door ONVZ worden vergoed.

Leve de overgang

De overgang komt de laatste jaren eindelijk een beetje uit de taboesfeer, mede doordat bladen, BN’ers, websites en social media er aandacht aan besteden. Een greep uit het aanbod:

  • Actrices Isa Hoes en Medina Schuurman (beiden rond de vijftig) runnen online platform I’M (‘Alles voor de 40+-vrouw’). Inclusief input van een verpleegkundig overgangsconsulente. Hoes en Schuurman schrijven: “Maak vanaf nu keuzes die goed zijn voor jou, het is nooit te laat. Ontwikkel een nieuwe leefstijl die echt bij
    jou past, waarin jij kunt bloeien. Ga wat meer vertragen, bouw elke dag momenten van rust in, ga uit je hoofd, in je hart. Laat je niet meer leiden door stress.”
  • Marjolein Dubbers van de energiekevrouwenacademie.nl geeft veel informatie over hormonen. Dubbers: “Ik geloof niet meer dat onze gezondheid automatisch achteruitgaat als we de 40 zijn gepasseerd. Ik geloof dat vrouwen van nu krachtiger kunnen zijn dan ooit. Dit vraagt echter wel om wakker worden en keuzes maken.”
  • Online magazine Saar (ondertitel: ‘50+ maar nog lang niet dood’) verhaalt op montere toon over de menopauze. Met onderwerpen die variëren van ‘16 geweldige tips om je werk beter door te komen als je in de overgang zit’ tot ‘45 dingen die HIJ niet moet zeggen als ZIJ in de overgang is’ (nummer 4: ’Ik begrijp heel goed dat je jezelf opnieuw aan het uitvinden bent, lieverd, maar kunnen we alsjeblieft gewoon op de normale tijd eten?‘). Zo nu en dan verschijnt er ook een printversie van het magazine.
Feiten over… snot

Het menselijk lichaam produceert dagelijks ruim een liter slijm en snot (slijmvliezen produceren slijm; als het uit je neus komt, noemen we het snot). Het overgrote deel verdwijnt ongemerkt via de slokdarm in de maag.

Snot houdt de slijmvliezen vochtig. Als die door een gebrek aan snot en slijm uitdrogen, kunnen er scheurtjes ontstaan, waardoor schadelijke stoffen kunnen binnendringen.

Slijm en snot bestaan grotendeels uit water. Daarnaast bevatten ze witte bloedcellen en afweermoleculen die ervoor zorgen dat bacteriën en virussen worden opgespoord en uit de weg geruimd.

Slijm fungeert dus als vangnet voor stof en bacteriën en verdrijft deze ongewenste indringers uit je neus. Snot maakt per uur 25 miljoen (!) ingeademde stofdeeltjes, virussen en bacteriën onschadelijk.

Als je niest, komen de afvalstoffen met wel 165 kilometer per uur naar buiten en kun je andere mensen besmetten.

Als je je neus ophaalt, worden slijm en eventuele virussen ‘opgezogen’. Als je je neus snuit, wordt het slijm de holtes ingeperst en kun je een voorhoofdsholte-, bijholte- of oorontsteking oplopen. Je neus ophalen is dus beter dan snuiten.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

Door: Annemique de Kroon
Illustraties: Zsuzsanna Ilijin
Gezond
om te
weten
Kwispelend
naar kantoor

Viervoeters mee naar kantoor, ja of nee? De voordelen daarvan lijken niet te tellen. Werknemers worden gezonder en gelukkiger als hun huisdier mee mag naar het werk: ze ervaren minder stress dan mensen die hun hond thuis moeten laten en hebben minder last van schuldgevoel ten opzichte van hun huisdier, ze voelen zich ondersteund door hun werkgever en zijn tevredener over hun werk. Het uitlaten van de hond is bovendien een bron van beweging en frisse lucht. Ook leidt een kantoorhond tot meer sociale contacten, bijvoorbeeld tussen collega’s die anders niet vaak met elkaar praten. En last but not least: het is ook goed voor het bedrijf. Werknemers blijven langer bij een werkgever als die hun toestaat de hond mee te nemen en het is goed voor de productiviteit, de sfeer en het imago van het bedrijf. Dus als niemand bang of allergisch is en ook de hond blij is met zijn nieuwe omgeving en collega’s, dan is een kantoorhond een goede zet. 

Goed groen

Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat natuur onze gezondheid positief kan beïnvloeden. Alleen al het kijken naar natuur heeft aantoonbare positieve effecten op het herstellen van stress en ziekte (bron: essay van Alterra/ Wageningen University & Research ‘Van buiten word je beter’). Schrijfster en vegetarische chef Natascha Boudewijn kan erover meepraten. Een paar jaar geleden had ze een burn-out. Het enige waar ze nog energie en animo voor wist op te brengen was een dagelijkse boswandeling. Boudewijn: “Het bos activeerde mijn zintuigen, herstelde het contact met mijn vermoeide lichaam en ontspande mijn geest. Zonder enige moeite.” Na haar herstel – dat volgens eigen zeggen geheel aan het bos is te danken – verdiepte ze zich in shinrin-yoku, een uit Japan overgewaaid fenomeen dat ook wel wordt omschreven als ‘bostherapie’. Inmiddels heeft Boudewijn er een handzaam boekje over geschreven én de Shinrin Yoku Academy opgericht. 

Natascha Boudewijn, ‘Het kleine shinrin-yoku boek. Hoe de kracht van de natuur je leven verandert’. Altamira, 2018. 

Voedingsdeskundige Guido Camps promoveerde aan Wageningen University & Research op het verschil tussen je vol vóélen en daadwerkelijk vol zijn. Wat blijkt? Het gevoel dat je verzadigd bent, betekent lang niet altijd dat je maag vol is. In een interview in de Volkskrant legt Camps uit: “We lieten proefpersonen shakes drinken die varieerden in dikte en calorieën. Ze kregen shakes zo dik als yoghurt met honderd calorieën en shakes zo dun als melk die vijfhonderd calorieën bevatten.” Vervolgens maakte Camps MRI-scans om te zien hoe vol of leeg de maag was. Belangrijk om te weten: 

Verzadiging is een gevoel

hoe minder calorieën iets bevat, hoe sneller de maag het doorlaat. Het bleek dat proefpersonen die de dikke shake met minder calorieën dronken zich veel voller en verzadigder voelden, terwijl de MRI liet zien dat hun maag voor een groot deel leeg was. Dunne shakes met meer calorieën lieten een tegenovergesteld resultaat zien. Camps: “Hoe vol je je voelt, is dus niet afhankelijk van het aantal calorieën. Dat vermoedden we al, maar met MRI is het nu voor het eerst duidelijk aangetoond.”

Langzaam 
versus snel

Vraag: Wat is het verschil tussen langzame en snelle koolhydraten?

Antwoord: Langzame koolhydraten hebben lange ketenmoleculen. Hoe langer de ketens, hoe meer tijd het lichaam nodig heeft om ze om te zetten in energie. Het voordeel van langzame koolhydraten is dat de energie die erin zit geleidelijk vrijkomt in je bloed. Snelle koolhydraten daarentegen zorgen snel nadat je ze hebt gegeten voor hoge pieken in je bloedsuiker. Voedingsmiddelen met langzame koolhydraten bevatten doorgaans veel vezels, zoals zilvervliesrijst, volkoren producten, peulvruchten, groente en fruit. Voorbeelden van snelle koolhydraten zijn snoep, frisdrank, ijs en ‘witte’ (niet-volkoren) producten, zoals witte pasta, wit brood en witte rijst. 

RUIMTE IN JE HOOFD

Onder de motto’s ‘Show your mind some love’ en ‘Brilliant things happen in calm minds’ biedt de app Headspace geleide meditaties en mindfulness-technieken die rust, welzijn en evenwicht brengen. De app bevat voor Apple Watch-gebruikers zelfs een ‘panic button’, voor de hyperstressvolle momenten. 



SLAAPVERWEKKEND

Nog een app voor meditatie en ontspanning: Calm. Met onder meer ‘bedtime stories’: slaapverwekkende verhaaltjes voor volwassenen.

Spierballen kweken

Vanaf je dertigste verlies je gemiddeld een procent spiermassa per jaar. Deze afname kun je tegengaan door de spieren te trainen. Juist voor ouderen is krachttraining belangrijk: door de extra spiermassa hebben zij minder kans om te vallen en iets te breken. Nog meer voordelen van sterke spieren:

  • minder last van verstuikingen en verdraaiingen;
  • beter evenwicht;
  • minder slijtageproblemen van het skelet;
  • sterke spieren hebben veel energie nodig, ook als ze niet worden gebruikt, dus met meer spierweefsel verhoog je de stofwisseling en verbrand je meer calorieën;
  • daling van de bloeddruk;
  • voorkomen van diabetes type 2 doordat de hoeveelheid spiermassa het vermogen om de bloedsuikerspiegel te reguleren beïnvloedt.

Blijf dus bewegen. De ‘krachtnorm’ van de Gezondheidsraad adviseert volwassenen en ouderen om minimaal twee keer per week krachtoefeningen te doen. Dat hoeft niet per se met gewichten, maar kan ook met je eigen lichaamsgewicht. Fietsen en zwemmen zijn in dit opzicht dus niet doeltreffend. Extra punten krijg je voor bewegen in de buitenlucht: de huid maakt onder invloed van zonlicht vitamine D aan en deze helpt om calcium uit voedsel op te nemen, een belangrijke bouwstof voor de botten.

Niet alleen voor dansers, ook voor veel hardlopers en sportschoolbezoekers is beweging onlosmakelijk verbonden met muziek. Onderzoek heeft aangetoond dat luisteren naar muziek sportprestaties positief kan beïnvloeden: het verbetert het uithoudingsvermogen en vergroot het plezier. Aangeraden wordt om voor het sporten een breed scala aan bekende liedjes te selecteren met een sterk, energiek ritme, een tempo dat is afgestemd op de beweging, positieve teksten en vrolijke, opbeurende muziek. 

Tips 
Op songbpm.com kun je het aantal beats per minute (bpm) per favoriet nummer opzoeken en jogtunes.com geeft afspeellijsten en podcasts die afgestemd zijn op deze bpm. Bij loopmuziek gaat het overigens niet alleen om de bpm, maar ook om de ritmische accenten: bij een vierkwartsmaat worden grotere passen gezet dan bij een driekwartsmaat.

Beweging 
en geluid

Muziek kan sportprestaties verbeteren

TEAMSPELERS, TEAMSLAPERS

Werknemers die te weinig slapen kunnen een bedrijf veel geld kosten, aldus neurowetenschapper Els van der Helm. Zij ontwikkelde daarom Shleep, een programma dat slaapgedrag van werknemers analyseert, begeleiding en coaching geeft en ondersteuning biedt via een app. Algemene slaaptips van Van der Helm: vermijd ’s avonds laat het blauwe licht van computerschermen, ban je telefoon uit de slaapkamer (want je hersenen associëren je telefoon met stress en stress is de vijand van slaap) en word bij voorkeur uit jezelf – dus zonder wekker – wakker.

‘Elk kantoor zou een stilteruimte moeten hebben’ 

Lightman signaleert ook oplossingen: “Zorg dat je smartphone een uur per dag helemaal uitstaat. Maak elke dag een wandeling van dertig minuten zonder dat je tussendoor e-mails aan het beantwoorden bent. Elk kantoor zou een stilteruimte moeten hebben. De werkgever zou iedereen moeten aansporen om daar elke dag een halfuurtje door te brengen. Mediteren mag, maar hoeft niet.” Ook Svendsen is voorstander van gezelschapsloze wandelingen: “Vroeger waren er op een dag talloze momenten waarop je even op jezelf en je eigen gedachten was aangewezen. Nu pak je automatisch je smartphone en vul je die momenten op met contact. Maar juist de momenten dat je even helemaal alleen bent met jezelf kunnen waardevolle inzichten opleveren. Veel mensen zijn bang voor eenzaamheid als ze denken aan alleen zijn. Maar je kunt je ook sámen voelen met jezelf; dan verkeer je in je eigen gezelschap. Het is dat gevoel dat je hebt als je in je eentje, al mijmerend, een wandeling maakt.” Misschien is het tijd voor een dagelijks en doelloos blokje om?

Alleen zijn betekent volgens het woordenboek dat je niet vergezeld wordt, dus niet in gezelschap van anderen verkeert. Dan dringt de vraag zich op: zijn we tegenwoordig, vergroeid als we zijn met onze smartphone, ooit nog wel eens helemaal alleen? En is het erg als het antwoord op die vraag nee is? 

Ja, dat is erg, stelt filosoof en schrijver van
A Philosophy of Loneliness Lars Svendsen: “Met alle communicatiemiddelen die ons tegenwoordig ter beschikking staan, is het mogelijk om je hele leven door te brengen in gezelschap van anderen. Maar juist als je alleen bent, kun je jezelf belangrijke vragen stellen: Wie ben ik? Wat wil ik? Waar ga ik naartoe? Een leven zonder afzondering op zijn tijd is een oppervlakkig leven” (bron: AD).
Ook Alan Lightman, hoogleraar menswetenschappen aan het Massachusetts Institute of Technology en schrijver van In Praise of Wasting Time ziet de schaduwkanten van nooit meer alleen zijn. In een interview in NRC Handelsblad betoogt Lightman: “Het gevoel dat je weet wie je bent en wat je wilt, is afhankelijk van stille reflectie. We hebben amper de tijd om te reflecteren, bijvoorbeeld op onze waarden. Wat vinden we belangrijk in het leven? We hebben geen tijd meer om daar rustig over na te denken. We hollen van hot naar her en proberen altijd online en verbonden te blijven.” 

Lekker alleen

Reisziekte – of het nu wagenziekte, zeeziekte of luchtziekte is – heeft te maken met het evenwicht. Het evenwicht wordt geregeld door de hersenen die zich laten informeren door ogen, spieren en evenwichtsorganen. Vermoed wordt dat reisziekte ontstaat als die informatie niet met elkaar lijkt te kloppen. Het belabberde gevoel (waaronder misselijkheid) gaat na afloop van de reis vanzelf weer weg. Tips voor onderweg: ga uitgerust op pad, eet van tevoren niet te veel (maar ook niet te weinig), kijk naar een vast punt of naar de horizon, zorg voor frisse lucht, probeer te slapen en ga niet lezen, schrijven of op een scherm kijken. 

Evenwichtig
op reis

Je bent in de sportschool. Je zet je voor de volle honderd procent in. Plots komt er een gevoel in je op. Het is onbedwingbaar. 

Je moet … gapen. Hoe kan dat nu? Gapen werd altijd in verband gebracht met zuurstofgebrek, maar die aanname is achterhaald. Recenter onderzoek doet vermoeden dat gapen de hersenen koelt. De wijd opengesperde kaken stimuleren de bloedsomloop naar de schedel en warm bloed wordt uit de hersenen gepompt. Tegelijkertijd brengt diep inademen lucht in de neus- en mondholte, waardoor slagaders worden gekoeld. Verder is over ons gaapgedrag nog weinig bekend. Wat vaststaat is dat voor veel mensen geldt: zien gapen, doet gapen.

Waarom gapen we
in de sportschool?

RESTAURANTRESTANTEN
Voedselverspilling is zó 2016. Met de ResQ Club-app is te zien bij welke eettentjes of (afhaal)restaurants je tegen een gereduceerde prijs leftovers kunt kopen die anders aan het einde van de dag zouden worden weggegooid. Het aanbod in Nederland is nog beperkt, maar daar wordt aan gewerkt. Of ga eens eten bij een van de Instock-restaurants (in Amsterdam, Den Haag en Utrecht), waar wordt gekookt met onverkochte producten uit lokale supermarkten.

Schone
longen

Stoppen met roken: makkelijk is het niet, mogelijk is het wel. Instellingen als Jellinek en het Trimbos-instituut geven talloze stoptips:

  • Weet waarom je stopt en zet je – positief geformuleerde – redenen op een rij.
  • Bepaal je stopdag.
  • Ontwikkel een strategie voor moeilijke momenten.
  • Laat je omgeving weten dat je stopt.
  • Stop radicaal en gooi alles wat aan roken herinnert weg.
  • Beloon jezelf en koop of doe iets leuks met het geld dat je uitspaart.
  • Zoek hulp als het op eigen kracht niet lukt.
  • Pas ook je andere leefgewoonten aan: eet meer fruit en groente, drink veel water en beweeg meer.
  • Vermijd gezelligheidsdrankjes die het verlangen naar een sigaret oproepen.

Het kan zijn dat je een paar kilo aankomt als je stopt met roken. In dat geval geldt: eerst stoppen met roken, dan lijnen. Als je beide tegelijk doet, vergroot dat de kans dat je weer gaat roken. Aangeraden wordt om pas te gaan lijnen als je zes maanden bent gestopt.

Eerste hulp bij opkomende trek in een sigaret: besef dat de zin in een sigaret na een paar minuten weer verdwijnt. Denk in de tussentijd aan je redenen om te stoppen en/of zoek afleiding. Spreek bijvoorbeeld met jezelf af dat je bij opkomende trek een praatje maakt met een collega, een rondje loopt of een lichamelijke oefening doet. 

Focus op de positieve effecten: Na een dag beginnen je longen al aan een grote schoonmaak. Na twee dagen is de nicotine uit je lichaam verdwenen en ruik en proef je wat beter. Na drie dagen heb je meer energie en adem je makkelijker. Na twee weken zijn de zwaarste ontwenningsverschijnselen over. Na een maand is je conditie verbeterd en beweeg je makkelijker.

Na twee maanden zijn de ontwenningsverschijnselen verdwenen. En na een jaar is het risico op hart- en vaatziekten gehalveerd; het risico op allerlei andere ziekten neemt de komende jaren ook steeds verder af.

Kijk voor meer informatie op:
→ ikstopnu.nl

→ onvz.nl/vergoedingen

Hier vind je informatie over welke stopmethodes door ONVZ worden vergoed.

De overgang komt de laatste jaren eindelijk een beetje uit de taboesfeer, mede doordat bladen, BN’ers, websites en social media er aandacht aan besteden. Een greep uit het aanbod:

Leve de
overgang
  • Actrices Isa Hoes en Medina Schuurman (beiden rond de vijftig) runnen online platform I’M (‘Alles voor de 40+-vrouw’). Inclusief input van een verpleegkundig overgangsconsulente. Hoes en Schuurman schrijven: “Maak vanaf nu keuzes die goed zijn voor jou, het is nooit te laat. Ontwikkel een nieuwe leefstijl die echt bij
    jou past, waarin jij kunt bloeien. Ga wat meer vertragen, bouw elke dag momenten van rust in, ga uit je hoofd, in je hart. Laat je niet meer leiden door stress.”
  • Marjolein Dubbers van de energiekevrouwenacademie.nl geeft veel informatie over hormonen. Dubbers: “Ik geloof niet meer dat onze gezondheid automatisch achteruitgaat als we de 40 zijn gepasseerd. Ik geloof dat vrouwen van nu krachtiger kunnen zijn dan ooit. Dit vraagt echter wel om wakker worden en keuzes maken.”
  • Online magazine Saar (ondertitel: ‘50+ maar nog lang niet dood’) verhaalt op montere toon over de menopauze. Met onderwerpen die variëren van ‘16 geweldige tips om je werk beter door te komen als je in de overgang zit’ tot ‘45 dingen die HIJ niet moet zeggen als ZIJ in de overgang is’ (nummer 4: ’Ik begrijp heel goed dat je jezelf opnieuw aan het uitvinden bent, lieverd, maar kunnen we alsjeblieft gewoon op de normale tijd eten?‘). Zo nu en dan verschijnt er ook een printversie van het magazine.

Het menselijk lichaam produceert dagelijks ruim een liter slijm en snot (slijmvliezen produceren slijm; als het uit je neus komt, noemen we het snot). Het overgrote deel verdwijnt ongemerkt via de slokdarm in de maag.

Snot houdt de slijmvliezen vochtig. Als die door een gebrek aan snot en slijm uitdrogen, kunnen er scheurtjes ontstaan, waardoor schadelijke stoffen kunnen binnendringen.

Slijm en snot bestaan grotendeels uit water. Daarnaast bevatten ze witte bloedcellen en afweermoleculen die ervoor zorgen dat bacteriën en virussen worden opgespoord en uit de weg geruimd.

Slijm fungeert dus als vangnet voor stof en bacteriën en verdrijft deze ongewenste indringers uit je neus. Snot maakt per uur 25 miljoen (!) ingeademde stofdeeltjes, virussen en bacteriën onschadelijk.

Feiten 
over… snot

Als je niest, komen de afvalstoffen met wel 165 kilometer per uur naar buiten en kun je andere mensen besmetten.

Als je je neus ophaalt, worden slijm en eventuele virussen ‘opgezogen’. Als je je neus snuit, wordt het slijm de holtes ingeperst en kun je een voorhoofdsholte-, bijholte- of oorontsteking oplopen. Je neus ophalen is dus beter dan snuiten.

1.

2.

3.

4.

5.

6.